Kanser Hastası Yemek Yemeyi Bırakırsa: Hasta Yakınları için Tavsiyeler

Kanser Hastası Yemek Yemeyi Bırakırsa: Hasta Yakınları için Tavsiyeler

Kemoterapi kanser için en başta gelen tedavi yöntemlerinden biri olsa da, kişinin günlük yaşamını etkileyen birçok zor yan etkiye neden olmaktadır. ¹ İştahsızlık ve yeme sorunları, kanserli birçok kişinin yaşadığı, hem kanser hem de tedavisinden kaynaklanan yaygın yan etkilerdir. ¹

Sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulamaya dikkat ederek düzenli beslenmek, kanser tedavisi sırasında kişinin gücünü ve enerji seviyesini yüksek tutmasında büyük rol oynar ² . Ancak kanser hastası biri yemek yemek istemiyorsa ne yapabilirsiniz?

Bir kanser hastasının eskisi gibi yemek yememesi ve iştahını kaybetmesi endişe verici olsa da, iyi beslenmeleri konusunda onları teşvik edebilirsiniz.

Kanser hastaları için beslenme neden önemlidir?

İyi beslenme kanser hastaları için önemlidir. ² Sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve besin değeri yüksek gıdalar, hastaların sağlıklı kilolarını korumalarına, güçlerini korumalarına ve kanser tedavisi sırasında ve sonrasında yan etkileri azaltmalarına yardımcı olabilir. ²

Bununla birlikte, beslenmeyi etkileyebilecek bir takım güçlükler ortaya çıkabilir. ²

Beslenmeyi Neler Etkileyebilir?

Kemoterapi veya radyoterapi gibi kanser tedavilerinin etkileri sağlıklı beslenmeyi zorlaştırabilir. ² Bu tedaviler, yiyeceklerin tadını ve kokusunu farklı şekilde almanıza yol açabilir, ayrıca iştahınızı da etkileyebilirler. ²

Kanser tedavileri aynı zamanda yeterli miktarda yemek yeme kabiliyetini veya vücudun gıdalardaki besin maddelerini alma kabiliyetini de etkileyebilir. ² Böylece, temel besin maddelerinin eksikliğinden kaynaklanan bir durum olan yetersiz beslenme ortaya çıkabilir. ²

İştahsızlık veya yemek yeme isteğinin kaybı ile karakterize bir yeme bozukluğu olan anoreksiya, kanserli kişiler için yaygın bir sorundur.²,³,⁴ Anoreksiya, kanser hastalarında yetersiz beslenmeye yol açan en yaygın nedendir. ²

Güçsüzlüğe, aşırı kilo kaybına, kas erimesine ve yağ kaybına neden olan bir durum olan Kaşeksi, yeme ve sindirimi etkileyen tümörleri olan hastalarda da yaygındır. ², ⁵ Hem kanserin hem de kanser tedavisinin yan etkileri yemek yemeyi, vücudun besinleri emmesini ve kullanmasını zorlaştırabilir. ²,⁵

Kaşeksi, iyi beslenen kanser hastalarında da ortaya çıkabilir ve kişi yeterince yiyor gibi görünse de, vücut besin maddelerini yiyeceklerden ememeyebilir ve tümör büyümesi nedeniyle yağ ve kas depolayamayabilir. ²,⁵

Araştırmacılar kaşeksinin vücudun hastalıklarla mücadeleye verdiği tepkinin bir nedeni olduğuna inanıyor. Besin depoları azaldığında beyne yakıt sağlamak için daha fazla enerji elde etmek için vücut kasları ve yağları parçalar.

Kanser İçin İyi Beslenme

Yukarıdaki yan etkiler ve komplikasyonlar endişe verici olsa da, beslenme konusunda faydalı olabilecek bazı değişiklikler yapılması mümkündür. ²

Uzman bir diyetisyen, hastanın beslenme şeklini, ne yediğini ve ne sıklıkta yemek yediğini düzenleyerek hastanın beslenmesinde iyileşme sağlamak için hasta ve ailesiyle birlikte çalışacaktır. ²

Doğru miktarda protein ve kalori içeren bir beslenme diyeti uygulamak, kanser tedavisi sırasında iyileşmeye, enfeksiyonlarla savaşmaya ve yeterli enerjiye sahip olmaya yardımcı olabilir. ²

Meyve ve sebzeler birçok temel besin maddesi ve fitokimyasallar içerdikleri için sağlık açısından önemli rol oynarlar. ⁶ Çilek, mango, havuç, brokoli ve ıspanak gibi renkli meyve ve sebzeler zengin antioksidan kaynaklarıdır ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olabilirler. ⁶

Kanser Tedavisi Sırasında Hangi Yiyecekler Yenmeli Ve Hangi Yiyecekler Yenmemelidir?

Bazı gıdalar, özellikle mide bulantısı gibi kanser belirtilerinin veya tedavinin yol açtığı yan etkilerin kötüleşmesine neden olabilir. Hangi gıdaların bu gruba girdiği ve ne gibi etkilere yol açtıkları konusunda bilgi sahibi olmanız, yemek zamanlarında işinizi kolaylaştırabilir ve hastanızın yemek yemesini teşvik edecek şekilde öğünler hazırlamanıza yardımcı olabilir.

Teşhis konulan kanser türüne göre hangi gıdaları tüketmeniz gerektiğine dair daha fazla bilgiye kanserdebeslenmem.com’daki diğer yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.

Sevdiğiniz biri kanser hastasıysa veya kanserli birine bakıyorsanız, tedavi sırasında tüketilmesi uygun olan ve olmayan gıdalar hakkında doktorunuzla veya diyetisyeninizle görüşebilirsiniz.

Kanser ve İştah Kaybı

Kanser hastalığından ve kanser tedavisinin yan etkilerinden dolayı hastaların ihtiyaç duydukları besinlerini almaları ve yemek yemeleri zorlaşabilir.

Mide bulantısı ve kusma, genellikle iştah kaybına yol açabilen en yaygın görülen yan etkilerdir. ⁸ Yiyeceklerin tadını ve kokusunu daha farklı şekilde almak, halsiz hissetmek, ağız ve boğazda oluşan sorunlar gibi yan etkiler de yemek yemeyi zorlaştırabilir ve iştahınızı azaltabilir. ⁸, ⁹

Kanser tedavisi nedeniyle kişinin iştahını kaybedip kaybetmediğini anlamak için dikkat etmeniz gereken birkaç belirgin işaret vardır. Kilo değişimi ve sevilen yiyecekleri yemeyi aniden reddetme sık görülen durumlardır. ¹⁰

İştah kaybı kötü beslenmeye veya yetersiz beslenmeye yol açabilir. ¹⁰ Sonuç olarak, hasta kilo ve kas kütlesi kaybedebilir ve bazı durumlarda uzun süreli yetersiz beslenme ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. ¹⁰

Bazı hastalar yetersiz beslenme belirti ve semptomlarından sadece bazılarını gösterebilir, bu nedenle dikkatli olmak önemlidir. Yiyeceklere çok az ilgi göstermesi veya hiç ilgi göstermemesi belirgin bir işaret olabilir.

Daha fazla bilgi için kanserdebeslenmem.com web sayfamızı ziyaret edin.

Bir Kanser Hastasını İyi Beslenmesi İçin Teşvik Etmek

Bir kanser hastası yemek yemek istemese de, özellikle de onun bakımından sorumluysanız, kendisine yardımcı olmanız önemlidir.

Kanser hastası bir kişiyi kalori, protein ve sıvı alımını sürdürmeye teşvik etmek için deneyebileceğiniz birkaç şey vardır.

• Az ve sık yemek yemek hastalara yardımcı olabilir. ⁹ Büyük öğünler göz korkutucu ve yemesi zor olabilir. Bunun yerine, yemek yeme isteği duyduklarında gün boyunca yiyebilecekleri küçük öğünler ve atıştırmalıklar hazırlamak faydalı olabilir. ⁹, ¹¹
• Bakımını üstlendiğiniz kişinin canı yemek yemek istiyorsa, hastanıza en sevdiği yiyecekleri verin ve yiyebildiği kadar yemesi için cesaretlendirin. 11 Sağlıklı ve besin değeri yüksek gıdalar tüketmesine özen gösterin. ⁸
• Bazen hastalar yemek yeme isteği duymadan tüm günü geçirebilirler. Bu gibi durumlarda, öğün zamanları için bir program oluşturmak ve iştahlarının daha fazla olacağını bildiğiniz günün belirli saatlerinde küçük öğünler planlamak yardımcı
  olabilir. ⁹
• Mide bulantısı söz konusuysa, peksimet ya da kraker gibi kuru yiyecekler veya et suyu gibi hafif yiyecekler yemesi için hastanızı teşvik edebilirsiniz. ⁹
• Baharatlı yiyecekler gibi mideyi rahatsız edebilecek ağır yiyeceklerden kaçınmaya özen gösterin. ⁹
• Hastanızı yemek yemeye teşvik etmenin bir başka yolu da yemeğin daha çekicigörünmesini sağlamaktır. ⁹ Yemekleri farklı renk ve dokulardaki gıdalarla hazırlamaya gayret edin. ¹¹
• Eğer bakımını üstlendiğiniz kişinin mide bulantısı varsa, kendisini rahatsız edebilecek kızarmış, yağlı ve yoğun kokulu yiyeceklerden kaçının. Yiyecekleri iyi havalandırılan bir ortamda, oda sıcaklığında veya soğuk olarak servis edin. ⁹
• Yemeklerin dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak sakin bir ortamda sunulması da faydalı olabilir. ⁹

Hastanızı yemesi için zorlamamanız önemlidir. Sabırlı olun ve tercihlerine göre hareket edin. Eğer bu konuda zorlandığınızı hissediyorsanız, hastanızın bakım ekibiyle görüşün. Yemek hazırlama ve hastanızı yemesi için teşvik etmeniz konularında size faydalı tavsiyeler vereceklerdir.

Kanser Hastaları İçin Besin Takviyesi

Bazı durumlarda kanser hastaları yemek yemekte zorlanabilirler. Böyle bir durumda, bazı besin takviyelerinin öğünlerin yerine tüketilmesi söz konusu olabilir. ¹²

REF: Bahat G et.. al. Beslenme Destek Tedavisinde Oral Nütrisyonel Destek Ürünleri
Kullanımı: KEPAN Rehberi. Clin Sci Nutr. 2022;4Supplement 1:1-35.

Tüm kanser hastalarının bir diyetisyene görünmesi gerektiğini unutmamak önemlidir. Diyetisyenler gibi sağlık uzmanları, kanser hastalarına profesyonel düzeyde tıbbi tavsiyeler vererek yardımcı olabilirler.

Ne zaman bir onkoloji diyetisyenine görünmelisiniz?

Hastalığının veya gördüğü tedavinin bir sonucu olarak besin alımında sorun yaşayan her hasta mümkün olan en kısa sürede bir onkoloji diyetisyenine danışmalıdır.

Bir onkoloji diyetisyeni, kanser hastasının tedavisinde çok önemli bir rol oynar. ¹³ Görevleri, semptomları yönetmeye, kilo yönetimine ve tedavi boyunca optimal beslenmeyi sürdürmeye odaklanan tıbbi beslenme tedavisi sağlamaktır. ¹³

Bir onkoloji diyetisyeni, kanser tedavisinin her aşamasında doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık uzmanları ile birlikte çalışarak kanserli bir kişinin hangi beslenme tavsiyesine ihtiyacı olduğunu değerlendirir. ¹³ Bazı hastalar yediklerinden en iyi şekilde yararlanma konusunda yardıma ihtiyaç duyarken, diğerleri kilo ve güç konusunda desteğe ihtiyaç duyabilir.

Bir onkoloji diyetisyeni, kanser hastalarının vücutlarının ihtiyaç duyduğu besinleri almalarına yardım ederek tedavilerine destek olur. Kanser hastası birini yemek yemeye teşvik etmekte zorlanıyorsanız, bölgenizdeki bir onkoloji diyetisyeniyle iletişime geçmekten çekinmeyin. 

Kanser yolculuğunuzda diyet ve beslenme hakkında daha fazla bilgi için kanserdebeslenmem.com web sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Kaynaklar

1. Centers of Disease Control and Prevention. Side Effects of Cancer Treatment. Updated
2022. Accessed November 2022. Available at:
https://www.cdc.gov/cancer/survivors/patients/side-effects-of-treatment.htm

2. National Cancer Institute. Nutrition in Cancer Care. Updated May 2022. Accessed
November 2022. Available at:
https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/side-effects/appetite-loss/nutrition-pdq

3. National Health Service. Overview - Anorexia. Updated 2021. Accessed November 2022.
Available at: https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/anorexia/overview/

4. Hossein, S. A., Bahrami, M., Mohamadirizi, S., & Paknahad, Z. Investigation of eating disorders in cancer patients and its relevance with body image. Iranian journal of nursing and midwifery research, 20(3), 327–333. 2015. Accessed November 2022. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4462057/

5. Healthline. Cachexia and cancer. Updated 2017. Accessed November 2022. Available at:
https://www.healthline.com/health/cachexia

6. Cömert, E. D., Mogol, B. A., & Gökmen, V. Relationship between color and antioxidant capacity of fruits and vegetables. Current research in food science, 2, 1–10. 2019. Accessed November 2022. Available at:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7473347/

7. WebMD. How to Eat When You Have Cancer. Updated 2020. Accessed November 2022.
Available at: https://www.webmd.com/cancer/cancer-diet

8. National Cancer Institute. Appetite Loss and Cancer Treatment. Updated 2018. Accessed November 2022. Available at: https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/side-effects/appetite-loss

9. Macmillan Cancer Support. Tips for managing eating problems. Updated 2020. Accessed November 2022. Available at:
https://www.cancertherapyadvisor.com/?s=cancer+support

10. National Health Service. Malnutrition. Updated 2020. Accessed November 2022.
Available at: https://www.nhs.uk/conditions/malnutrition/symptoms/

11. Mayo Clinic. No appetite? How to get nutrition during cancer treatment. Accessed November 2022.Available at:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/cancer/art-20045046

12. Harvie M. (2014). Nutritional supplements and cancer: Potential benefits and proven
harms. American Society of Clinical Oncology. Accessed November 2022. Available at:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24857143/

13. WebMD. What Is an Oncology-Trained Dietitian? Accessed November 2022. Available at:
https://www.webmd.com/ovarian-cancer/oncology-trained-dietitian#091e9c5e8243c20f-2-4