Kanser Tedavisi Gören Kişiler İçin Hastabakıcıların Önemi

Tedaviden kaynaklanan olumsuz etkiler pek çok fiziksel ve psikolojik değişime neden olarak hastaların olağan rutinlerini sürdürme yetilerini etkileyebilir. İşleri kolaylaştırmak üzere bir kişi hastabakıcılık rolünü üstlenebilir. Bu kişi özellikle bu işe alınan birisi olabildiği gibi gönüllü olan bir aile üyesi de olabilir.

Kanser tedavisi gören kişilere kim yardımcı olabilir?

Kanser tedavisinin olumsuz etkileri ilk seansların ilk iki haftasında ortaya çıkarak tedavinin sona ermesinden altı ay sonrasına kadar sürebilir.^1,2 Bu nedenle, tedavinin ilk anlarından itibaren hastaları desteklemek üzere yanlarında birinin bulunması iyi bir fikirdir. Bu kişi çoğu zaman hastanın eşi veya ailesinden biridir. Eğer hastalar ailelerinden ayrılmış veya uzaktaysa, yakın bir arkadaş veya hatta bir komşu ana hastabakıcılık rolünü üstlenerek günlük faaliyetlere yardımcı olabilir.²

Hastabakıcılar en başta evi çekip çevirmekten ve tıbbi programları takip etmekten sorumludur.2 Ayrıca, doktorlardan hangi semptomların beklendiğini ve hangi semptomların acil durum anlamına geleceğinin yanı sıra, bu tür durumlarda ne yapılması gerektiğini öğrenmelidirler.^2,3

Örnek hastabakıcı görevleri

İşte hastabakıcıların tedavi gören kanser hastalarına bakmak üzere yapabileceği birkaç şey:

Ev temizliği ve kişisel bakım

• Yan etkiler hastanın kendi başına yıkanamayacağı, giyinemeyeceği veya tuvaleti kullanamayacağı kadar ciddi olduğu durumda, hastabakıcının bu konuda yardımcı olması gerekebilir; ^2,3
• Günlük öğünleri planlamak ve hazırlamak; ²
• Semptomları hafifletmeye yardımcı olmak, örneğin cildi nemlendirmek veya mide bulantısını önleyen yemekler hazırlamak; ^2,3
• Evi düzenlemek ve temizlemek, ayrıca çocuklara ve/veya evcil hayvanlara bakmak ³

Ev yönetimi

• Doktordan randevu almak ve hastanın tıbbi programını takip etmek; ³
• Hastayı randevulara götürmek ve randevulardan almak; ²
• Tedavi seansları için atıştırmalık, kitap ve yedek giysi gibi öğelerden çanta hazırlamak; ²
• Market alışverişi yapmak; ²
• Mali işleri, sağlık sigortasını ve benzer hususları yönetmek; ²
• Doktorun yazdığı ilaçları almak. ³

Manevi destek

• Görev tanımlarında olmamakla birlikte, pek çok hastabakıcı manevi ve psikolojik destek sağlar. ^2,3

Olası hastabakıcı soruları:

Hastabakıcılar doktor randevularına gitmeli mi?

Randevulara ve tedavi seanslarına giderek hastabakıcılar, rutine ilişkin değişiklikleri nasıl idare edeceklerine dair daha çok bilgi edinecek ve doktora hastanın sağlık durumu konusunda bilgi verme fırsatı bulacaklardır.^4,5

Kanser hastası kişi hastabakıcısı olmadan idare edebilir mi?

Bu, kanser hastası kişinin maruz kaldığı yan etkilerin günlük hayatını ne kadar etkilediğine bağlıdır. Bazen semptomlar hastaları araba sürmekten ve hatta evden yalnız başına çıkmaktan alıkoyacak kadar ciddidir, bu nedenle hastabakıcı yardımına ihtiyaç duyulur. Ancak mümkün olduğu durumlarda, tedavi gören kişinin ev işlerinde bir nebze bağımsız olabilmek adına bazı görevleri kendilerinin gerçekleştirmesi tavsiye edilir. İşleri kolaylaştırmak için günlük işleri listelemeyi ve iki kategoriye ayırmayı deneyin: Hastanın kendi yapabileceği işler ve yardıma ihtiyaç duyduğu işler.^3,4

Hastabakıcılara psikolojik destek

Süreçte hastabakıcının bunalıma girmesi mümkün olduğundan, hastabakıcının fiziksel ve ruhsal sağlığının da göz önünde bulundurulması gerekir. Her an hazır bulunma gerekliliği çoğu zaman bakıcıları kendi sağlık ihtiyaçlarını göz ardı etmeye iter, ve bu durum; depresyon, anksiyete bozuklukları, duygusal stres krizleri ve diğer sorunların gelişmesine yol açar.⁶

Bu nedenle, kendi iyilikleri için hastabakıcıların da psikolojik takip hizmeti alması önemlidir. Böylelikle, kanser hastası kişiye bakmak üzere motivasyonun artması, minnet duygusunun gelişmesi, kişisel olgunlaşma ve hastayla daha güçlü bağ kurulması da sağlanabilir.⁶

Hastabakıcı esenliği hakkında daha çok bilgi edinin.

Referanslar:

1 - Practical Guide for Cancer Patients (“Guia Prático para pacientes oncológicos”). Available at: http://www.saudedireta.com.br/docsupload/1334403575GuiaPratico.pdf. Access on: November/2019.
2 - Caregiver Resource Guide. Available at: https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/cancer-control/en/booklets-flyers/american-cancer-society-caregiver-resource-guide.pdf. Access on: November/2019.
3 - ASCO caregiving answers. Available at: https://www.cancer.net/sites/cancer.net/files/asco_answers_guide_caregiving.pdf. Access on: November/2019.
4 - Longacre ML. Cancer caregivers information needs and resources preferences. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3665756/. Access on: November/2019.
5 - Marchi JÁ, Paula CC de, Perlini MNOG-, Sales CA. The Meaning of Being-a-Caregiver of a Dependent Relative
Suffering from Cancer: Palliative Contributions (“Significado de ser-cuidador de familiar com câncer e dependente: contribuições para a paliação”). Available at: http://www.scielo.br/pdf/tce/v25n1/0104-0707-tce-25-01-0760014.pdf. Access on: November/2019.
6 - Delalibera M, Presa J, Barbosa A, Leal I. Burden of caregiving and its repercussions on caregivers
of end-of-life patients: a systematic review of the literature (“Sobrecarga no cuidar e suas repercussões nos cuidadores de pacientes em fim de vida: revisão sistemática da literatura”). Available at: http://www.scielo.br/pdf/csc/v20n9/1413-8123-csc-20-09-2731.pdf. Access on: November/2019.